Οδηγός για την Αρχαία Μεσσήνη με κείμενα του καθηγητή Πέτρου Θέμελη

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Καπόν” ο καλαίσθητος οδηγός του αρχαιολογικού χώρου της Μεσσήνης, με κείμενα του ανασκαφέα και αναστηλωτή του, Πέτρου Θέμελη.

Στην παρούσα έκδοση, ο αρχαιολογικός χώρος της Μεσσήνης παρουσιάζεται με εποπτικό τρόπο από τον ανασκαφέα και αναστηλωτή του, ενσωματώνοντας τα τελευταία πορίσματα της αρχαιολογικής έρευνας. Με οδηγό τα περιεκτικά κείμενα, τις εικόνες και τα σχέδια, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει την ιστορία της πόλης και να περιηγηθεί στις μνημειακές οχυρώσεις, στο Θέατρο, στην Αγορά και στα ιερά της, στο εντυπωσιακό Στάδιο, στο Γυμνάσιο και στην Παλαίστρα, αλλά και στην περιοχή των ταφικών μνημείων. Παράλληλα, μέσα από την ιστορία των ερευνών που διεξήχθησαν, αλλά και την ανάδειξη και την κοινωνικοποίηση του μνημειακού συνόλου, προβάλλει η σημασία της αμφίδρομης σχέσης κοινού και μνημείων.

Η αρχαία Μεσσήνη, ως ένα αρχαιολογικό και οικολογικό πάρκο σε λειτουργία, έχει αποκτήσει τη δική της δυναμική και πληρότητα, χάρη στις δυνατότητες που προσφέρουν τα μεγαλειώδη αρχαιολογικά κατάλοιπα μιας ολόκληρης αρχαίας πόλης (ευανάγνωστης και παιδευτικής), οι ήπια δομημένοι σύγχρονοι οικισμοί που την περιβάλλουν, καθώς και η μακροχρόνια επένδυση σε χρόνο και κόπο όλων όσων συμμετείχαν στην έρευνα και στην προβολή του χώρου από το 1986 ως σήμερα. Μαζί με άλλα σημαντικά κατάλοιπα της μακραίωνης ιστορίας της Μεσσηνίας, μέσα σε ένα αλώβητο φυσικό περιβάλλον, την πατρίδα του ευλογημένου ελαιόδεντρου, η αναγεννημένη αρχαία Μεσσήνη συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάδειξη της περιοχής σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό παγκοσμίως.

Διαβάζοντας την «Αρχαία Μεσσήνη»

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Αρχαία Μεσσήνη», ο αναγνώστης μαθαίνει, μεταξύ άλλων, για το ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα της Μεσσήνης, που πηγάζει από το ιδεώδες της δημοκρατίας, αλλά και για τις εντυπωσιακές οχυρώσεις που διατρέχουν το όρος Ιθώμη, στους πρόποδες του οποίου ιδρύθηκε η νέα πρωτεύουσα της αυτόνομης Μεσσηνίας το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα και τους Αργείους συμμάχους του. Φωτογραφίες και σχεδιαστικές αποκαταστάσεις παρέχουν στον επισκέπτη όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται για να καταλάβει γιατί ο Στράβων συνέκρινε τη Μεσσηνία, από άποψη στρατηγικής σημασίας, με την Κόρινθο.

Ο επισκέπτης-αναγνώστης ενημερώνεται, επίσης, για το Θέατρο της Μεσσήνης, ένα από τα μεγάλα θέατρα της κλασικής και ελληνιστικής αρχαιότητας (πλάτος κοίλου περίπου 107 μ. και διάμετρο ορχήστρας περίπου 23,5 μ.), που λειτουργούσε ως χώρος όχι μόνο παραστάσεων και θεαμάτων, αλλά και μαζικών συγκεντρώσεων πολιτικού χαρακτήρα. Επίσης, ανακαλύπτει την «εν οίκω εκκλησία» στη συνοικία του Θεάτρου όπου γίνονταν οι συγκεντρώσεις των πρώτων χριστιανών της κοινότητας, την Κρήνη Αρσινόη, το εντυπωσιακό κρηναίο οικοδόμημα που δέχεται νερό από την πηγή Κλεψύδρα, η οποία βρίσκεται ψηλά στο χωριό Μαυρομάτι, καθώς και το Ιερό της Ισιδας και του Σάραπη, δίπλα στο Θέατρο. Από το ιερό αυτό, η σύγχρονη έρευνα έφερε στο φως μεγάλη υπόγεια στοά, που μετά την εγκατάλειψή της στα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. χρησιμοποιήθηκε ως χώρος απόρριψης υλικών, μεταξύ των οποίων και πολυάριθμων θραυσμάτων μαρμάρινων γλυπτών. Από τα τελευταία, ξεχωρίζουν το καθιστό άγαλμα της Ισιδας που θηλάζει τον Ωρο και το χέρι του Περσέα με το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας.

Η τρίκλιτη Βασιλική στα νοτιοανατολικά του Θεάτρου, η βόρεια Στοά και τα ιερά της Αγοράς, το ενεπίγραφο βάθρο των ιππέων, το Θησαυροφυλάκιο, το Κρεοπωλείο, το φρέαρ με τα νήπια -όπου βρέθηκαν οστά 282 νεογέννητων παιδιών και σκύλων-, το Ασκληπιείο (ο επιφανέστερος χώρος της Μεσσήνης και κέντρο της δημόσιας ζωής της πόλης, που λειτουργούσε ως πολιτική αγορά παράλληλα με την παρακείμενη εμπορική αγορά), το Ανατολικό Πρόπυλο, το Εκκλησιαστήριο, το Βουλευτήριο, το Αρτεμίσιο Κ, το Στάδιο και το Γυμνάσιο, είναι μερικά από τα εντυπωσιακά οικοδομήματα της αρχαίας πόλης τα οποία ο αναγνώστης μπορεί να ανακαλύψει, μαζί με όλες τις νεότερες πληροφορίες, στον νέο οδηγό, ο οποίος διατίθεται στα βιβλιοπωλεία.

Από τις εκδόσεις “Καπόν”

Ο Πέτρος Θέμελης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Oλοκλήρωσε τις βασικές σπουδές του στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έλαβε πτυχίο Iστορίας και Aρχαιολογίας από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διδακτορικό δίπλωμα από το Aρχαιολογικό Iνστιτούτο του Πανεπιστημίου του Mονάχου. Διετέλεσε επιστημονικός βοηθός στην Aρχαιολογική Yπηρεσία του Nομού Θεσσαλονίκης και συμμετείχε σε ανασκαφές (Στρατώνι Χαλκιδικής, Πέλλα, Bεργίνα). Από το 1963 ως το 1980 υπηρέτησε ως επιμελητής και έφορος Aρχαιοτήτων Hλείας–Mεσσηνίας, Aττικής–Eύβοιας, Φωκίδας–Λοκρίδας και Aιτωλοακαρνανίας. Κατά την τριετία 1977–1980 ήταν διευθυντής του Aρχαιολογικού Mουσείου των Δελφών. Από το 1980 ως το 1984 διατέλεσε προϊστάμενος της Eφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας. Από το 1984 ως το 2003 δίδαξε ως καθηγητής Kλασικής Aρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Kρήτης και υπήρξε Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Πρόεδρος της Επιτροπής Ερευνών του ίδιου πανεπιστημίου. Από το 1985 ως το 2003 διηύθυνε την πανεπιστημιακή ανασκαφή στον Tομέα I της αρχαίας Eλεύθερνας. Από το 1986 ως σήμερα διευθύνει το ανασκαφικό-αναστηλωτικό έργο στην αρχαία Μεσσήνη, για το οποίο τιμήθηκε με το ευρωπαϊκό βραβείο Europa Nostra το 2006 στη Μαδρίτη και το 2011 στο Άμστερνταμ.

Δημοσιεύματα: Δέκα μονογραφίες, διακόσιες πενήντα επιστημονικές μελέτες, βιβλιοκρισίες, αρχαιολογικοί οδηγοί, εκθέσεις ανασκαφών, πρόλογοι εκδόσεων, άρθρα σε εγκυκλοπαίδειες, μεταφράσεις. Επιφυλλίδες του δημοσιεύονται τακτικά στον ημερήσιο αθηναϊκό και μεσσηνιακό τύπο.

Διακρίσεις: Είναι επίτιμος δημότης Μεσσήνης, Ανδρούσας και Καλαμάτας, ισόβιος εταίρος της Εν Αθήναις Aρχαιολογικής Eταιρείας, αντεπιστέλλον μέλος του Αμερικανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, μέλος της Eταιρείας Eυβοϊκών Mελετών, του Γερμανικού Aρχαιολογικού Iνστιτούτου, του Aυστριακού Aρχαιολογικού Iνστιτούτου, μέλος της Eπιτροπής Συντήρησης Mνημείων Aκροπόλεως, πρόεδρος της Eταιρείας Mεσσηνιακών Aρχαιολογικών Σπουδών και αντιπρόεδρος του Κέντρου Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής–Ιδρύματος Oικ. Γ. Ψαροπούλου.

Το 2005 τιμήθηκε με τον Tαξιάρχη του Tάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Eλληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο για το διδακτικό, επιστημονικό και ανασκαφικό έργο του. Το 2016 τιμήθηκε για τους ίδιους λόγους με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο. Επίσης το 2016 ανακηρύχθηκε Επίτιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.