«Greeklish» και ξενομανία ή…Μας πήρε και μας σήκωσε | Του Φώτη Σιούμπουρα

«Οι Έλληνες που έχουν μια λέξη για όλα, γιατί σκοτώνουν τα ελληνικά με αγγλικούς όρους»;

Το ερώτημα που έθεσε λίγο πριν από την 9η Φεβρουαρίου, ημέρα που καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, η έγκυρη, παγκοσμίως γνωστή αγγλική εφημερίδα Guardian, έμεινε ως τώρα αναπάντητο.

Βέβαια εύκολα είναι να δώσεις την απάντηση «επειδή εμείς οι Έλληνες είμαστε περισσότερο του δέοντος ξενομανείς» ή πιο βολικότερα « επειδή μας διευκολύνει στο…ίντερνετ».

Τώρα γιατί άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία κ.α δεν έχουν εμπλουτίσει το λεξιλόγιό τους …επισήμως, όπως εμείς , με «αγγλικούρες» και δεν έχουν αντικαταστήσει ελληνικές λέξεις, όπως διάλλειμα ή Καλά Χριστούγεννα με brake και Merry Christmas, για να μην αναφερθώ και στις … παγκοσμιοποιημένες λόγω κορωνοϊου «lockdown», «delivery», «click away», «click and collect»,, drive through“, ε, είναι μια άλλη ιστορία.

Πάντως ο κορυφαίος μας γλωσσολόγος καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης θα υπερηφανευόταν για το γεγονός ότι η επίκαιρη σήμερα ελληνική λέξη «πανδημία» -που σπάνια χρησιμοποιείτο στο παρελθόν- θα γινόταν τώρα η λέξη (pandemia, pandemic pandemy) που βγαίνει από τα χείλη όλων, Άγγλων, Γάλλων, Πορτογάλων κλπ.

Oι οποίοι βεβαίως γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο όρος αυτός, που αναφέρεται στη μάστιγα της εποχής μας προσφέρει μια ισχυρή απόδειξη για την κληρονομιά της παλαιότερης γλώσσας της Ευρώπης.

Και εντάξει τις μέρες αυτές ιδιαίτερα τους γλωσσολόγους δεν νοιάζει και τόσο ο τρόπος με τον οποίο η γλώσσα μας έχει εμπλουτίσει το παγκόσμιο λεξιλόγιο.

Τους ανησυχούν όμως (δεν ξέρω όμως αν ανησυχούν όλοι) οι διαβρωτικές επιδράσεις του κορωνοϊού και οι λεκτικές επιδρομές στα ελληνικά.

Το είπε ξεκάθαρα ο κ. Μπαμπινιώτης όταν ρωτήθηκε από τον Observer. «Έχουμε κατακλυστεί από νέους όρους και ορισμούς σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Πολλοί από αυτούς μπαίνουν στα προφορικά και γραπτά ελληνικά. Στην τηλεόραση ακούτε φράσεις όπως “rapid tests πραγματοποιούνται μέσω drive through” και σχεδόν όλες οι λέξεις είναι αγγλικές. Είναι σαν να ακούω ξαφνικά τη γλώσσα κρεολή…».

Bέβαια το φαινόμενο της …δολοφονίας, κατά τον Guardian, των ελληνικών με αγγλικούς όρους δεν είναι τωρινό. Απλώς τώρα στην εποχή του κορονοϊού φτάσαμε στο σημείο ακόμη και κυβερνητικές ανακοινώσεις να είναι γεμάτες με τέτοιες ορολογίες.

Το θέμα μας όμως είναι η άκρατη, η αδικαιολόγητη χρήση αγγλικών όρων σε περιπτώσεις που δεν χρειάζεται.

Αναμφίβολα η γλώσσα εξελίσσεται και ουδείς είναι αντίθετος με την προσθήκη στην ελληνική και χρήση νέων λέξεων. Ιδιαίτερα αγγλικών λέξεων στην εποχή μάλιστα του διαδικτύου που μεταφράζουν και μεταφέρουν τεχνολογικές εξελίξεις.

Το πρόβλημα όμως είναι η κατάχρηση, η άκρατη χρήση λέξεων , που ακούμε κυρίως σήμερα σε τηλεοπτικές εκπομπές, οι οποίες όταν π.χ. κάνουν διάλλειμα καταφεύγουν στη χρήση της λέξης brake… ή όταν είναι να μας ευχηθούν τα Χριστούγεννα οι παρουσιάστριες και παρουσιαστές μας λένε ένα ..Merry Christmas και…καθάρισαν.

Eπίσης, για να μεταφερθούμε και σε μια άλλη κατηγορία…ξενομανίας, όλο και περισσότερα καταστήματα φέρνουν σήμανση στην αγγλική γλώσσα, θέλοντας, λέει, να έχουν… μεγαλύτερες πωλήσεις. Αντί για αρτοποιείο, βλέπουμε μαγαζιά να ονομάζονται “bread factories” ενώ τα κουρεία λέγονται πλέον “hairdressers”, άλλα και κάποια άλλα “hair stylists”.

Ειδική κατηγορία είναι η εμφάνιση των «Greeklish» -των ελληνικών γραμμένων με αγγλικά γράμματα- ως ανεπίσημη ηλεκτρονική γλώσσα.

Βέβαια έχουν εμφανιστεί πολλές ομάδες στο Facebook κυρίως που αποδοκιμάζουν το φαινόμενο, αλλά πολλοί νέοι τα χρησιμοποιούν για να στέλνουν μηνύματα μεταξύ τους επειδή πιστεύουν ότι είναι ευκολότερο.

Εντάξει η ορθογραφία είναι ευκολότερη και δεν χρειάζεται να γράφουν τις λέξεις σωστά, αλλά τελικά, με τις ακρότητες στις οποίες καταφεύγουμε, δεν σημαίνει ότι χάνουμε τη γλώσσας μας , την δολοφονούμε;

Μια γλώσσα που δεν έχει μιληθεί όσο καμία άλλη τόσο αδιάλειπτα όσο τα ελληνικά, καθώς χρησιμοποιείται χωρίς ανάπαυλα στην ίδια σχεδόν γεωγραφική περιοχή επί 40 αιώνες;

Και της οποίας η επιρροή, ως η γλώσσα της Καινής Διαθήκης και ως όχημα σκέψης για συγγραφείς των χρυσών εποχών, επιστημόνων και φιλοσόφων, υπήρξε ασύγκριτα μεγάλη, αντέχοντας στη δοκιμασία του χρόνου;

Ναι, να χρησιμοποιούμε ξένες λέξεις και να τις περνάμε στο λεξιλόγιό μας. Να εμπλουτίζουμε τη γλώσσα μας. Μην την δολοφονούμε όμως…. Γιατί, κατά πως λέει χαριτολογώντας και ο κ. Μπαμπινιώτης «Μας… take away και μας σήκωσε…».

Φώτης Σιούμπουρας

Δημοσιογράφος

Διευθυντής – Σύμβουλος Έκδοσης – Εκδότης