Πόσο άραγε έχει καταφέρει να απαγκιστρωθεί ο σύγχρονος κόσμος, από τα στερεότυπα της καθόλου προσφιλής μεσαιωνικής εποχής; Πρόσφατα σε ένα μικρό bistro του Πειραιά, είχα μια συζήτηση με μια πολύ καλή μου φίλη, περί επαγγελματικών δεσμεύσεων και περί αδυναμίας έκφρασης της προσωπικής ταυτότητας στον εργασιακό χώρο. Μάλιστα, η όλη κουβέντα, γυρνούσε γύρω από ένα παράδειγμα, ενός φιλικού επίσης προσώπου, που έχασε τη θέση εργασίας του, λόγω παραπόνων, από τους πελάτες, για το πλήθος των tattoo, που είχε επιλέξει να στολίσει το σώμα του. Και θέλω να επαναλάβω στο σημείο αυτό τη φράση “ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ”, με κεφαλαία και γεμάτα θυμό γράμματα!
Κάνοντας λοιπόν, ένα flashback, στον 20ο αιώνα, ο δυτικός κόσμος θεωρούσε σε μεγάλο βαθμό το τατουάζ ως αποκλίνουσα συμπεριφορά, που σχετιζόταν κατά κύριο λόγο με τις “πρωτόγονες” κοινωνίες ή την κατώτερη τάξη. Βλέπετε η αστική τάξη, αρνούνταν ή καλύτερα αρνείται- να αντιληφθεί την ιστορία και τη συνέχεια της πρακτικής της δερματοστιξίας, ως μέσο έκφρασης. Τις τελευταίες μόνο δεκαετίες του αιώνα, έγινε μάρτυρας μιας δραματικής αλλαγής στις αντιλήψεις για το τατουάζ, καθώς η πρακτική γίνεται όλο και πιο δημοφιλής. Άραγε όμως από πότε υπάρχουν tattoo;
Τα αρχαιολογικά και ανθρώπινα κατάλοιπα και η μελέτη αυτών, δύνανται να μεταφέρουν πληροφορίες και αξίες ολόκληρων πολιτισμών και κοινωνιών, ενώ μάλιστα γεννούν και ταυτόχρονα, απαντούν σε ερωτήματα χρήσιμα στην έρευνα και στην αποσαφήνιση του χαρακτήρα και του περιεχομένου της κοινωνίας και των μελών της. Επομένως, διερευνήσεις της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής ταυτότητας ακόμη και της εξωτερικής εμφάνισης των ανθρώπων παλαιότερων κοινωνιών, αντανακλώνται σε κινητά και ακίνητα ευρήματα, τα οποία κατευθύνουν την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα σε συμπεράσματα και θεωρίες που ερμηνεύουν πρακτικές, όπως ο σκαριφισμός και η δερματοστιξία, ως αντανάκλαση της εξωτερικής εμφάνισης καθώς και των κοινωνικών χαρακτηριστικών των μελών της. Πρώτη φορά που έχουμε την εμφάνιση των πρακτικών αυτών, στον ελλαδικό χώρο, υπολογίζεται ότι είναι τον 5ο αιώνα π.Χ. (εεε, μη το ψάχνεις πολύ παλιά) ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο, εμφανίζεται στην Κίνα, αρκετούς αιώνες νωρίτερα. Είναι δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, να προσδιορίσουμε ακριβώς το χρονικό σημείο έναρξής τους, αλλά σίγουρα μπορούν να χωριστούν τα κατάλοιπα, σε τρεις μικρότερες κατηγορίες: ανθρώπινο δέρμα (φυσικής ή τεχνικής διατήρησης), ανθρωπόμορφη τέχνη και εργαλεία!
Μιας όμως και το πιο juicy είναι οι μούμιες, ας σου πω στο σημείο αυτό, πως το παλαιότερο δείγμα ανθρώπου με tattoo, είναι από το Τιρόλο στις Άλπεις (κάπου μεταξύ Αυστρίας και Ιταλίας). Το όνομά του, σαν από έμπνευση από το τραγούδι “Frosty the Snowman”, του Walter “Jack” Rollins και του Steve Nelson, είναι Ötzi the Iceman. Κατάφερε να διασωθεί, με φυσικό τρόπο, μέσα στα παγωμένα τοπία των Άλπεων, χρονολογείται περίπου το 3300-3200 π.X., και έφερε όχι ένα-δύο, αλλά 61 τατουάζ που ήταν κυρίως γραμμές. Ήταν κάτι σαν hipster, με τις αφηρημένες γραμμούλες ολούθε πάνω στο σώμα. Σαν να παίζουμε λοιπόν ρώσικη ρουλέτα, σε πηγαίνω από τις χιονισμένες Άλπεις, στις ατελείωτες ερήμους της Αιγύπτου. Η Αίγυπτος προσφέρει τα καλύτερα παραδείγματα λόγω ξηρότητας στην κοιλάδα του Νείλου. Από όλες όμως τις τατουοφορούσες μούμιες, οι αγαπημένες μου είναι αυτές που βρέθηκαν στο Gebelein. Με εξιτάρει το γεγονός, ότι σπάνε τον κανόνα, περί της ύπαρξης δερματοστιξίας, μόνο σε γυναικεία σώματα. Βρέθηκαν, δύο, ένας άντρας και μια γυναίκα, και το φοβερό είναι ότι εκτός από γραμμικά τατουάζ, φέρουν και εικονογραφικά μοτίβα (π.χ. κερασφόρα ζώα).
Την ύπαρξη tattoo, στα σώματα των ανθρώπων, εκτός από τα ανθρώπινα κατάλοιπα, το επιβεβαιώνουν τόσο τα ειδώλια όσο και τα εργαλεία μέσα στα ταφικά σύνολα. Τα Πρωτοκυκλαδικά ειδώλια με ηβικό τρίγωνο, όπως τα αιγυπτιακά, ήταν σίγουρα ζωγραφισμένα, σύμφωνα με τις νεότερες μελέτες και όχι παν-λευκά, όπως μας σώζονται σήμερα. Ζωγράφιζαν πάνω τους ανατομικές και μη λεπτομέρειες, κυρίως στιγμές και γραμμές στην κοιλιά, στον αυχένα, στα χέρια και στους μηρούς. Επίσης μερικά παραδείγματα, έχουν ζωγραφισμένα μάτια σε μέρη όπως η κοιλιά και το μέτωπο. Δεν ξέρουμε όμως αν δείχνουν τατουάζ ή απλώς χρωματισμό του σώματος. Παράλληλα, κτερίσματα από κυκλαδικά νεκροταφεία φαίνεται ότι σχετίζονται με τον σκαριφισμό και τη δερματοστιξία, π.χ. βελόνες, γουδιά, τριπτήρες και οστέινοι σωλήνες, καθώς και χρωστικές ουσίες. Πολλά όμως από αυτά τα αντικείμενα, δε θεωρήθηκαν ιδιαιτέρως σημαντικά, και είτε παρερμηνεύθηκαν είτε απλώς δεν εξετάστηκαν.
Που θέλουμε να καταλήξουμε όμως; Οι πρακτικές αυτές, χρησιμοποιήθηκαν από πολύ νωρίς για να μεταδώσουν αναμνήσεις κοινωνικής σημασίας, καλλωπισμού, μυστηριακού ή ιατρικού χαρακτήρα αλλά και προκειμένου να γίνει εφικτή η μετάδοση της πολιτιστικής ταυτότητας την κοινωνιών και των ατόμων. Ποιος λοιπόν, εργοδότης και μη, θα σου πει τι; Ας ξεκινήσουμε να κάνουμε αυτά που πραγματικά, μας κάνουν χαρούμενους και ας αξιολογείται κάποιος από το πόσο καλός ή όχι είναι στη δουλειά του. Ας ξεκινήσουμε να αντιλαμβανόμαστε τη νέα τάξη πραγμάτων του 21ου αιώνα και ας απομακρυνθούμε από στερεοτυπικές αντιλήψεις. Εξάλλου, τι είναι η εξωτερική εικόνα μας; Μια άμεση έκφραση του εσωτερισμού μας!
Μη ξεχνάς υπάρχει και η funny πλευρά των επιστημών!
Πηγή
Author: Vassilis Lianos
