Λίγα μόλις 24ωρα πριν την υπογραφή σύμβασης που θα σημάνει την έναρξη εργασιών για τη δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά, ο Δήμος Παύλου Μελά πραγματοποίησε με περισσή συγκίνηση, ευλάβεια και κάθε επισημότητα, τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος του Εθνομάρτυρα του Πόντου Νίκου Καπετανίδη, στο χώρο του πρώην στρατοπέδου.
Την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2021, ακριβώς 100 χρόνια από τη μέρα που ο δημοσιογράφος Νίκος Καπετανίδης άφηνε την τελευταία του πνοή στα χέρια του τουρκικού εθνικισμού, η ποντιακή κοινότητα και όχι μόνο, απέδωσε την οφειλόμενη τιμή στο σύμβολο ηρωισμού και αυταπάρνησης, που στις 21 Σεπτεμβρίου 1921, στα 32 του χρόνια απαγχονίστηκε στα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας της Αμάσειας.
‘’Με αυτόν τον τρόπο πλήρωσε την άκαμπτη πατριωτική στάση του και τη συνειδητή του επιλογή να μιλήσει με την πένα του για τις βιαιότητες των Τούρκων εναντίον του Ποντιακού Ελληνισμού και να δηλώσει άφοβα ενώπιον του Τούρκου δικαστή ότι παλεύει «όχι μόνο για την ανεξαρτησία του Πόντου, αλλά και για την ένωσή του με την Ελλάδα»’’ ανέφερε ο Δήμαρχος Δημήτρης Δεμουρτζίδης, στο καλωσόρισμά του.
Το άγαλμα του Νίκου Καπετανίδη, έργο του επιφανούς γλύπτη Γιώργου Κικώτη κοσμεί πλέον την Περιοχή 1 «Η Μνήμη» του ΜΠΠΜ, που χαρακτηρίζεται από την εμφατική παρουσία των δύο ιστορικών κτιρίων στρατωνισμού Α2 και Α3 και του κτηρίου Β4 που προορίζεται για τη δημιουργία του Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Παύλου Μελά, με ομόφωνη απόφασή του, στήριξε την πρωτοβουλία του συμπολίτη μας δημοσιογράφου Γιώργου Γεωργιάδη, εμπνευστή της Δέησης Πόντου, ο οποίος με κοπιώδεις προσπάθειες έφερε εις πέρας την αποστολή για να τιμηθεί ο φωτεινός φάρος του Πόντου, Νίκος Καπετανίδης.
Συγκινητική ήταν η στήριξη των Ομογενών του Ελληνισμού του Πόντου, των Ενώσεων Συντακτών Μακεδονίας – Θράκης και Αθηνών και της Βουλής των Ελλήνων που συνέβαλαν στη δημιουργία και τοποθέτηση του αγάλματος στον δήμο Παύλου Μελά, τον συμπαγέστερο πληθυσμιακά σε προσφυγικό στοιχείο ανά την Ελλάδα.
Η τελετή
Παρουσία επισήμων, πλήθους κόσμου και του Κώστα Καπετανίδη, απογόνου του ήρωα, η λαμπρή τελετή ξεκίνησε με χαιρετισμούς των επισήμων, συνεχίστηκε με ιστορική αναδρομή – μουσικό πρόγραμμα και ακολούθησαν τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος από τον Δήμαρχο Δημήτρη Δεμουρτζίδη και τους Βαλέριο Ασλανίδη και Νίκο Σιδηρόπουλο, εκπροσώπους των φορέων που χρηματοδότησαν την ανέγερσή του.
Ακολούθησε η επιμνημόσυνη δέηση, στην οποία χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κύριος Βαρνάβας, ο οποίος μάλιστα απηύθυνε πατριωτικό χαιρετισμό.
Η τελετή ολοκληρώθηκε με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου Παύλου Μελά.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υπουργός Μακεδονίας Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, επίσημος εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, η Βουλευτής Άννα Ευθυμίου της Νέας Δημοκρατίας, οι Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Αμανατίδης, Χρήστος Γιαννούλης, Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, ο Γιώργος Κομνηνός, εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, η Αντιπεριφερειάρχης Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης Βούλα Πατουλίδου, ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας Χρήστος Μήττας, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης και Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου και η Διοικήτρια του Αστυνομικού Τμήματος Παύλου Μελά, Έλλη Παπαδοπούλου.
Χαιρέτησαν την πρωτοβουλία του Γιώργου Γεωργιάδη και παρέστησαν οι Πρόεδροι της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Γιώργος Βαρυθυμιάδης, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Χριστίνα Σαχινίδου, Ευξείνου Λέσχης Γιώργος Λυσαρίδης, ο Επίτιμος Πρόεδρος της ΠΟΕ Γιώργος Παρχαρίδης, ο Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης, ο Επίκουρος Καθηγητής Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, οι εκπρόσωποι των Ποντίων ΗΠΑ Καναδά Αυστραλίας Γερμανίας και Ρωσίας Κώστας Τσιλφίδης, Γιάννης Πηλαλίδης, Βαλέριος Ασλανίδης, Νίκος Σιδηρόπουλος, Ηλίας Μαυρίδης και οι τρεις μεγάλοι ποντιακοί σύλλογοι του δήμου Παύλου Μελά Ακρίτες του Πόντου Σταυρούπολης, Αλέξανδρος Υψηλάντης Άνω Ηλιούπολης και Ένωση Ποντίων Πολίχνης, νεαρά μέλη της οποίας κρατούσαν τα λάβαρα του Πόντου κατά τη διάρκεια της τελετής.
Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων παρευρέθησαν επίσης από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Παύλου Μελά η Πρόεδρος Ελένη Γεροκώστα, οι Αντιδήμαρχοι Αναστασία Φραγκοπούλου, Άκης Αράπογλου, Σαράντης Καρβουνίδης, Σάκης Λαζαρίδης, Παντελής Νιγδέλης, Κωνσταντίνος Πάντσης, Μιχάλης Χριστοδούλου και οι δημοτικοί σύμβουλοι Παναγιώτης Τριανταφυλλίδης, Γιώργος Λίλτσης, Παντελής Αργυρόπουλος, Κυριάκος Τσαταλμπασίδης, Κυριάκος Τσαγκαλίδης, Θεόφιλος Φραγκόπουλος, Χαρίκλεια Δερμεντζή, καθώς και οι αγαπημένοι καλλιτέχνες Κωνσταντίνος και Ματθαίος Τσαχουρίδης.
Την παρουσίαση έκανε η εικαστικός Μελίνα Γιαλαμά.
Η εκδήλωση με αφηγητή τον Γιώργο Γεωργιάδη πλαισιώθηκε καλλιτεχνικά από τους Αλέξη Παρχαρίδη και Γιώργο Δημητριάδη (τραγούδι), Φάνη Κουρουκλίδη (Λύρα), Γιώργου Καραιωάννου (πλήκτρα), της ομάδας κρουστών του Κώστα Ζώη.
Τη διοργάνωση συντόνισε ο Σύλλογος Δράσης Νίκος Καπετανίδης και η Διεύθυνση Πολιτισμού, Παιδείας, Αθλητισμού του δήμου Παύλου Μελά, με την υποστήριξη της Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου Παύλου Μελά, του Τμήματος Καθαριότητας (πριν και μετά το τέλος της τελετής), της Καθημερινότητας – Άμεσης Επέμβασης, του Πρασίνου και της Μονής Λαζαριστών.
Θερμές ευχαριστίες στη Διεύθυνση του LAZART HOTEL για τη φιλοξενία προσκεκλημένων της εκδήλωσης.
Το άγαλμα του Νίκου Καπετανίδη
Το περικαλλές μνημείο του Εθνομάρτυρα Νίκου Καπετανίδη αποτελεί την πλέον εμβληματικού χαρακτήρα πολιτισμική παρέμβαση σε ζητήματα Εθνικής μνήμης του Ελληνισμού της καθ’ημάς Ανατολής στην πρωτεύουσα των προσφύγων Σταυρούπολη. Ο περίτεχνος μπρούντζος στηρίζεται σε λευκό μάρμαρο Δράμας αρίστης ποιότητας Παυλίδη και έχει υποστεί υψηλότατης ακρίβειας επεξεργασία στα ειδικά εργαστήρια Μπαϊρακτάρη Δράμας.
Στο σύνολο το μνημείο φτάνει στα 6.00 μέτρα από το έδαφος και πλαισιώνεται από δύο ισχυρούς ιστούς με την Ελληνική σημαία καθώς και αυτή των Κομνηνών Τραπεζούντας. Στη βάση των μαρμάρων ο διαπρεπής γλύπτης Γιώργος Κικώτης αναπαριστά σε μπρούντζινο διάκοσμο με εξαιρετική εκφραστική δύναμη τις στιγμές του Εθνομάρτυρα Νίκου Καπετανίδη που τον έστειλαν στην λεωφόρο της Αθανασίας. Εντός του δικαστηρίου στην Αμάσεια όπου κατεδαφίζει το παράνομο τουρκικό κατηγορητήριο. Προ της αγχόνης όπου αντιμετωπίζει τους δημίους του με απαράμιλλο θάρρος και φωνάζει Ζήτω η Ελλάς. Στη μετώπη έχει χαραχθεί η φράση του στο τελευταίο του γράμμα από την φυλακή στην οικογένεια του που την καλεί να μείνει ψύχραιμη. Αλλά και η πεποίθηση του ότι η θυσία του για την Ελλάδα είναι χρέος αναπόφευκτο.
ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ ΣΤΟΥΣ ΔΩΡΗΤΕΣ
Ως αναγνώριση της πολύτιμης προσφοράς και της συμβολής στη δημιουργία αγάλματος του Εθνομάρτυρα ΝΙΚΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΙΔΗ και την τοποθέτηση του μνημείου στο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ την Τρίτη 21 Σεπτεμβρίου 2021
Κωνσταντίνος Τασούλας Πρόεδρος Βουλής των Ελλήνων ∙ Χρήστος Μέτιος Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ∙ Γεώργιος Παπαδόπουλος Αντιπεριφερειάρχης Δράμας ∙ Θεοφιλέστατος Γεώργιος Κουτσουρίδης Επίσκοπος Μητρόπολης Γερμανίας ∙ Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Αθηνών ∙ Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης ∙ ‘Ενωση Ποντίων Πολίχνης ∙ Σύλλογος Ποντίων Σταυρούπολης ΑΚΡΙΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ∙ Σύλλογος Ποντίων Ηλιούπολης ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ ∙ Επιτροπή Γενοκτονίας ΟΣΕΠΕ ∙ Παμποντιακή Ομοσπονδία ΗΠΑ – Καναδά ∙ Βαλέριος Ασλανίδης Σύλλογος Ανάπας ” Γοργιππία” ∙ Εύξεινος Πόντος Στοκχόλμης ∙ Σύλλογος Ποντίων Ντίσελντορφ Ξενητέας ∙ Ακρίτας Βούπερταλ ∙ Αργοναύτες Κολωνίας ∙ Σύλλογος Ποντίων Μονάχου ∙ Σύλλογος Ποντίων Νυρεμβέργης Cardinal Bessario ∙ Σύλλογος Ποντίων Νταχάου ∙ Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Αλέξανδρος Υψηλάντης Μπάγκναγκ ∙ Τάσος Παπάζωφ Μόναχο ∙ Σύλλογος Ελλήνων Μόσχας ∙ Κώστας Κέσωφ “Ρωμιοσύνη” Κρασνοντάρ ∙ Ποντιακή Ένωση Στουτγάρδης και Περιχώρων Η Ρωμανία ∙ Ποντιακή Εστία Στουτγάρδης ∙ Σύλλογος Ποντίων Μάνχαϊμ Παναγία Σουμελά ∙ Σύλλογος Ποντίων Χερμπρέχτιγκεν Ακρίτες ∙ Σύλλογος Ποντίων Σόντορφ ∙ Ένωση Ποντίων Έσλιγκεν ∙ Ποντιακός Σύλλογος Κομνηνοί Τύμπιγκεν ∙ Σύλλογος Ποντίων Άαχεν ∙ Σύλλογος Ποντίων Έσσεν Αετοί Πόντου ∙ Σύλλογος Ποντίων Μπίλεφελντ ∙ Σύλλογος Ποντίων Βρυξελλών ∙ Σύλλογος Ποντίων Βόννης ∙ Σύλλογος Ποντίων Γκίσεν ∙ Σάββας Καλεντερίδης ∙ Δημήτρης Μελισσανίδης ∙ Χριστόφορος Παυλίδης- Μάρμαρα ∙ Χαράλαμπος Νικολαΐδης ΟΜΙΛΟΣ ΕΓΝΑΤΙΑ ∙ Χρήστος Μουράτοβ Γκελεντζίκ ∙ Χριστόφορος Τοπούζωφ Μόσχα ∙ Κώστας Τιριάκης Νοβοροσίσκ ∙ Θεόδωρος Καραφουλίδης Μόσχα ∙ Ανδρέας Ηλιόπουλος Μόσχα ∙ Κώστας Δημήτριεφ Γκελεντζίκ ∙ Γιώργος Μαρτασίδης Μόσχα ∙ Γαβριήλ Ανάνικοφ Σαραπούλ – Ουντμούρτια ∙ Γιώργος Νεόπουλος Μόσχα ∙ Ηρακλής Ασλανίδης Μόσχα ∙ Μπόγκνταν Κοστανέτς Μόσχα ∙ Αποστόλης Μουράντοφ Μόσχα ∙ Αλέξης Καρολίδης Μόσχα ∙ Ανέστης Ξυνόπουλος Μόσχα ∙ Κώστας Κιβρίδης Μόσχα ∙ Νίκος Σιδηρόπουλος Μόσχα ∙ Χρήστος Ταχτσίδης Μόσχα ∙ Ευκλείδης Κιουρτζίδης Μόσχα ∙ Κώστας Ατματσίδης Μόσχα ∙ Ελλάδα Μαυρομάτη Μόσχα ∙ Ναντέζντα Νόσικ – Προχωρίδη Μόσχα ∙ Κώστας Χαραλαμπίδης Μόσχα ∙ Ελένη Σιδηροπούλου Στουτγάρδη ∙ Ηλίας Δημητριάδης Στουτγάρδη ∙ Δημήτρης Παπαγερίδης Στουτγάρδη ∙ Δημήτρης Τσακαλίδης Δράμα ∙ Δάνος Εμμανουηλίδης Σάππες ∙ Παναγιώτης Τσαβδαρίδης Βερολίνο ∙ Γεώργιος Μπουκουβάλας, Ιωάννης Ευσταθιάδης ∙ Δέσποινα Ηλιάδου ∙ Ελένη Κωνσταντινίδου ∙ Βασίλης Δημητριάδης ∙ Ιωακείμ Ασλανίδης ∙ Συμεών Παπαδόπουλος και Κωνσταντίνα Κουρουμιχάκη ∙ Ιωάννης Πανταζίδης – KGS Κάβα – Μίνι Σουπερμάρκετ – ΑΚΙΝΗΤΟΝ ∙ Pizza Piazza Θοδωρής Μετεντζίδης
Νίκος Καπετανίδης 1889 -1921
Ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους εθνομάρτυρες, που απαγχονίστηκε στα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας σε ηλικία 32 ετών, πρόλαβε όμως και σημάδεψε με την πένα και τη στάση του τον ποντιακό αγώνα. Ο Νίκος Καπετανίδης γεννήθηκε στη Ριζούντα της Τραπεζούντας το 1889. Σπούδασε σε ένα από τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Πόντου, το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Αρχικά εργάστηκε στην τράπεζα που διατηρούσαν οι αδελφοί Φωστηρόπουλοι, ενώ ταυτόχρονα ασχολούνταν με τη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Ως μαχητικός δημοσιογράφος, εκδότης και διευθυντής εφημερίδων και περιοδικών επέκρινε τα κακουργήματα και τις θηριωδίες των Τούρκων, με θάρρος και μαχητικότητα, ενώ ως θεατρικός συγγραφέας έγραψε χρονογραφήματα, κωμωδίες και δράματα που ανέβαιναν στο θέατρο της Τραπεζούντας. Συμμετείχε και στο γλωσσικό ζήτημα ως υποστηρικτής της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση.
Μαζί με άλλους επιφανείς Πόντιους, αποτέλεσαν την πνευματική ηγεσία του Πόντου η οποία αγωνίστηκε αφενός να προστατεύσει τους Έλληνες του Πόντου και αφετέρου σε συνεργασία με τον Βενιζέλο και τους ποντιακούς συλλόγους του εξωτερικού, να επιτύχουν την ανεξαρτησία ή αυτονομία του Πόντου.
Ο Καπετανίδης ήταν μια ευαίσθητη και ρομαντική ψυχή που συνέπασχε με τους συμπολίτες του όχι, μόνο, ως προς το εθνικό ζήτημα αλλά και στις καθημερινές αγωνίες επιβίωσής τους. Από την έλλειψη σιτηρών, για την οποία διερευνούσε αν οφειλόταν σε αισχροκέρδεια, μέχρι τη γρίπη και τη φυματίωση που μάστιζαν και δολοφονούσαν τους στερημένους και τα στοιχειώδη συμπολίτες του.
Το 1918, παραμονές της δεύτερης και σκληρότερης φάσης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, εξέδωσε την εφημερίδα «ΕΠΟΧΗ», η οποία αποτέλεσε τη μαχητικότερη ελληνική εφημερίδα του Πόντου τα δύσκολα εκείνα χρόνια. Φλογερός πατριώτης, αποκάλυπτε μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του τις τουρκικές διώξεις εναντίον του ελληνικού στοιχείου.
«Η κακούργος σπείρα η οποία ηδονικώς και με ανέκφραστον αγριότητα ερρόφησε το αίμα μας καθ’ όλην την διάρκειαν του πολέμου, οι λησταί οι οποίοι παντοιοτρόπως μας εξεγύμνωσαν, οι δολοφόνοι οι οποίοι εσκότωσαν τόσα διαλεκτά παλληκάρια μας, οι κτηνάνθρωποι οι οποίοι δεν μας άφησαν κορίτσια και τιμήν, όλοι, τέλος, οι αισχροί εταίροι της Καμόρας, οι οποίοι έσπειραν εις την Κερασούντα τον όλεθρον, την ατιμίαν και τον θάνατον, ασυστόλως και προκλητικώτατα εξακολουθούν να επιβάλλωνται ακόμη επί των ταλαιπώρων Ελλήνων, εξακολουθούν να απειλούν, εξοπλίζουν τους διαφόρους κακούργους και τρομοκρατούν τους ομογενείς» έγραψε σ’ ένα άρθρο του καταγγέλοντας τον σφαγέα χιλιάδων Ελλήνων και Αρμενίων, Τοπάλ Οσμάν.
Τον Σεπτέμβριο του 1921 οι Τούρκοι πραγματοποίησαν έρευνα στο σπίτι του Καπετανίδη κι’ ανακάλυψαν επιστολή που του είχε αποστείλει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης μεγάλος πατριώτης από τη Μασσαλία της Γαλλίας, που αγωνιζόταν για τη δημιουργία ανεξάρτητου ποντιακού κράτους. Η επιστολή ήταν αρκετή, προκειμένου να κατηγορηθεί ο Έλληνας δημοσιογράφος για εσχάτη προδοσία και προσπάθεια διαμελισμού της χώρας.
Συνελήφθη και μαζί με άλλους 68 Ελληνοπόντιους πατριώτες οδηγήθηκε σε δίκη παρωδία που στήθηκε στην Αμάσεια, όπου ο Καπετανίδης συγκλόνισε με το θάρρος και το πατριωτικό του σθένος. Όταν ο δικαστής Εμίν Μπέη Τσεβεσίογλου του απήγγειλε την ετυμηγορία «Θάνατο δι’ απαγχονισμού», επειδή αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία του Πόντου ο Καπετανίδης σηκώθηκε και είπε: «Όχι κ. πρόεδρε … Εγώ ήθελα την απευθείας Ένωση του Πόντου με την Ελλάδα».
Ήταν 21 Σεπτεμβρίου 1921 όταν ο Καπετανίδης οδηγούνταν στην αγχόνη στο κέντρο της Αμάσειας. Όταν ανέβηκε στο ικρίωμα φώναξε μπροστά στο μαινόμενο συγκεντρωμένο πλήθος: «Ζήτω η Ελλάς» και πέρασε στο πάνθεον των ηρώων …
«Ο θάνατος είναι τιμή για όλους μας. Θαρσείτε και καρτερείτε, μια φορά κανείς πεθαίνει…».
Νίκος Καπετανίδης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ: STUDIO “Δυτικώς” – Αλέξης Αλαματίδης, Ευζώνων 7, Άνω Ηλιούπολη
