LOCALI

Τα αιτήματα για την οικονομική επιβίωση των δήμων παραμένουν σε ισχυρή ισχύ και αφορούν την χωρίς όρους εφαρμογή του Ν. 3852/2010, την άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων για την απόδοση των παρακρατηθέντων πόρων νέας γενιάς και  ειδική γραμμή στο ΠΔΕ για δημοτικά έργα πρόληψης φυσικών καταστροφών

Κατατέθηκε στην Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το  προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2024. Σύμφωνα με το προσχέδιο το 2024 προβλέπεται υπερδιπλάσια μεγέθυνση του ΑΕΠ της χώρας σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο “τα καλά νέα” δεν αφορούν και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σύμφωνα με την ανάλυση των οικονομικών δεδομένων, παρατηρείται ότι η αύξηση των τρεχουσών και λοιπών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων ανέρχεται σε 203 εκατ. ευρώ, όταν μόνο η αύξηση του κόστους μισθοδοσίας αναμένεται να ανέλθει στα 210 εκατ. ευρώ. Εκτός είναι οι δήμοι και σε ότι αφορά στην κάλυψη του ενεργειακού κόστος , όσο και των πληθωριστικών πιέσεων.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη  μεταβιβάσεων για την πρόληψη  φυσικών καταστροφών και αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών  τους για τους δήμους. Το κεφάλαιο 2.3.3. του Προσχεδίου του Κ.Π. 2024 αναφέρεται στις δημοσιονομικές παρεμβάσεις αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών των φυσικών καταστροφών.

Οι παρεμβάσεις αυτές είναι: α) άμεση κάλυψη των αναγκών για την καταβολή των αποζημιώσεων, β) πόροι για την κάλυψη, σε μόνιμη βάση των δαπανών κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών, γ) υποχρεωτική ιδιωτική ασφάλιση σε επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 2.000.000 ευρώ.

Ωστόσο όπως αποδείχθηκε, από τις πρόσφατες αλλά και  όλες τις φυσικές καταστροφές των τελευταίων ετών, οι δήμοι σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος της αντιμετώπισης των συνεπειών και της επούλωσης των πληγών. Συνταγματική τους αρμοδιότητά είναι όχι μόνο να επισκευάσουν τις πολεοδομικές, κοινωνικές, οικονομικές υποδομές αλλά και να  προβλέψουν/ δημιουργήσουν υποδομές ικανές να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Τα εύλογα ερωτηματικά που προκύπτουν από τα παραπάνω, αφού η οικονομία βρίσκεται σε ανάκαμψη γιατί Τοπική Αυτοδιοίκηση ισχύουν ακόμη μνημονιακές δεσμεύσεις και περιορισμοί;

Αφού το 2023 παρατηρήθηκε μία γενναία αύξηση των εσόδων των τριών φόρων που χρηματοδοτούν τους ΚΑΠ., η  Τ.Α. δεν δικαιούται μερίδιο αυτής της αύξησης;

Γιατί συνεχίζεται να μην εφαρμόζεται ο Νόμος 3852/2010, καθώς μόνο από την αύξηση των τριών φόρων, μεταξύ Κρατικών Προϋπολογισμών 2023-2024 (ΦΠΑ 2.073, ΕΝΦΙΑ 107, ΦΕ 3.786), θα έπρεπε στη Τ.Α. να προβλέπεται αύξηση των πόρων της περίπου, 1.056 εκατ. ευρώ, ενώ στο Προσχέδιο Κρατικού Προϋπολογισμού 2024, έχουν εγγραφεί 203 εκατ. ευρώ, ως αύξηση;

Τα καλά νέα

Σύμφωνα λοιπόν με το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2024, η οικονομία της χώρας φαίνεται να έχει μπει σε τροχιά ανάκαμψης.

Το 2024 προβλέπεται υπερδιπλάσια μεγέθυνση του Ελληνικού ΑΕΠ σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2024, η προβλεπόμενηετήσια μεταβολή του Ελληνικού ΑΕΠ, σε σχέση με το αντίστοιχο του 2022 είναι περιορισμένη.Το φαινόμενο δεν είναι μόνο Ελληνικό. Από το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2024 δικαιολογείται ως εξής: «Η παγκόσμια ανάκαμψη που ενισχύθηκε μετά την πανδημία του Covid-19 εμφανίζει σημάδια επιβράδυνσης εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων, γεωπολιτικής αβεβαιότητας και ασυμμετριών μεταξύ των οικονομιών, ενώ η αυστηρή νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών με στόχο τη συγκράτηση του πληθωρισμού οδήγησε σε αύξηση του κόστους δανεισμού περιορίζοντας την οικονομική δραστηριότητα διεθνώς».

Τα σημάδια της ανάκαμψης είναι φανερά και σε άλλους μακροοικονομικούς δείκτες όπως ο περιορισμός του ποσοστού ανεργίας.

Τα καλά νέα αντανακλώνται και στην οικονομία του Κεντρικού Κράτους

Τα συνολικά φορολογικά έσοδα του Κεντρικού Κράτους αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 61,325 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 4.576 εκατ. ευρώ ή 8,1% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023. Ιδιαίτερα τα έσοδα των τριών φόρων που χρηματοδοτούν το καλάθι των Κ.Α.Π. προβλέπεται να αυξηθούν τόσο στις εκτιμήσεις του 2023 σε σχέση με αυτά που είχαν εγγραφεί στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2023, όσο και οι προβλέψεις του 2024 τόσο με τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2023, όσο και με τις εκτιμήσεις υλοποίησης του.

Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, μετά την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 65.184 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3.045 εκατ. ευρώ ή 4,9% έναντι ταυ στόχου του προϋπολογισμού 2023.

Μεταξύ Κρατικού Προϋπολογισμού 2023 και εκτιμήσεων 2023, τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 23.123 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 925 εκατ. ευρώ από τον στόχο. Οι τακτικοί Φόροι Ακίνητης Περιουσίας, που περιλαμβάνουν κυρίως τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), αναμένεται να διαμορφωθούν στο ύψος των 2.540 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 159 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023. Το ύψος του φόρου εισοδήματος (φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και λοιπών κατηγοριών) αναμένεται να διαμορφωθεί στα 20,961 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά3.189 εκατ. ευρώ ή 17,9% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023.

Μεταξύ 2023-2024, τα συνολικά φορολογικά έσοδα του Κεντρικού Κράτους αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 62.901 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.576 εκατ. ευρώ ή 2,6% έναντι του 2023, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας, όπως αντικατοπτρίζεται στις μακροοικονομικές προβλέψεις. Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 24.271 εκατ. ευρώ αυξημένα κατά 1.147 εκατ. ευρώ έναντι του 2023. Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των2.487 εκατ. Ευρώ, μειωμένα κατά 53 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, κυρίως λόγω της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% στους ιδιοκτήτες που θα ασφαλίσουν τις κατοικίες τους για φυσικές καταστροφές. Τα έσοδα από τον Φόρο Εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 21.558 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 597 εκατ, ευρώ ή 2,8% έναντι του 2023.

Ειδικότερα:

• Ο Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 13.011 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 739 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, συνδεόμενος με την αναμενόμενη αύξηση των αμοιβών,
• Ο Φόρος Εισοδήματος Νομικών Προσώπων προβλέπεται να ανέλθει στο ποσό των 6.935 εκατ. ευρώ, μειωμένος κατά 185 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, λόγω εξισορρόπησης των παραγόντων που επέδρασαν δημοσιονομικά στο προηγούμενο οικονομικό έτος.

Τα οικονομικά της Τ.Α. στο Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2024

Για την εκτίμηση υλοποίησης του Κρατικού Προϋπολογισμού (Κ.Π.) 2023 σε σχέση με την Τ.Α, το Προσχέδιο Κ.Π. 2024 αναφέρει: «Το 2023 το ισοζύγιο των ΟΤΑ κατά ESA, εκτιμάται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα 318 εκατ. ευρώ, έναντι πρόβλεψης ελλείμματος 148 εκατ. ευρώ στον προυπολογισμό του ίδιου έτους. Η εκτιμώμενη επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 170 εκατ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην αύξηση των επενδυτικών δαπανών και στην επίδραση του πληθωρισμού, η οποία αντισταθμίζεται εν μέρει από τις αυξημένες τρέχουσες και λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις κατά 571 εκατ. ευρώ (μεταβιβάσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό, το ΕΣΠΑ και το ΤΑΑ)».

Για δε την πρόβλεψη της εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών το 2024 αναφέρει:«Το 2024 το ισοζύγιο των ΟΤΑ κατά ESA προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 288 εκατ. ευρώ, βελτιωμένο σε σχέση με τις εκτιμήσεις του 2023 κατά 30 εκατ. ευρώ. Στις δαπάνες ενσωματώνονται αυξημένες παροχές σε εργαζόμενους λόγω του νέου μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων, που τίθεται σε εφαρμογή από 01.01.2Ο24 (ν.5Ο45Ι2Ο23). Παράλληλα, ενισχύεται περαιτέρω η επενδυτική δραστηριότητα των ΟΤΑ με τη συνεχιζόμενη ωρίμανση των έργων του επενδυτικού προγράμματος “Αντώνης Τρίτσης» και τις δράσεις που χρηματοδοτούνται από πόρους του ΤΑΑ. Προκειμένου να καλυφθεί το αυξημένο κόστος μισθοδοσίας από την αναμόρφωση του μισθολογίου του τομέα αυξάνονται οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) της τοπικήςαυτοδιοίκησης κατά 170 εκατ. ευρώ και το συνολικό ύψος των τρεχουσών και λοιπών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφανίζεται ενισχυμένο κατά 203 εκατ. Ευρώ».

Ας δούμε πιο αναλυτικά τα οικονομικά στοιχεία της Τ.Α,, όπως παρουσιάζονται στο Προσχέδιο Κ.Π. 2024.

Από τον παραπάνω πίνακα του Προσχεδίου παρατηρείται ότι η αύξηση των τρεχουσών και λοιπών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων ανέρχεται σε 203 εκατ. ευρώ. Όταν μόνο η αύξηση του κόστους μισθοδοσίας αναμένεται να ανέλθει στα 210 εκατ. ευρώ. Σε αυτό το ποσό θα πρέπει να προστεθούν και τα 58 εκατ. ευρώ αύξηση των επενδυτικών δαπανών, που στο μεγαλύτερο μέρος τους, αναμένεται να χρηματοδοτηθούν από τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις. Επισημαίνεται ότι δεν αναφέρεται μηχανισμός κάλυψης του ενεργειακού κόστους και των πληθωριστικών πιέσεων.

Άρα τα αιτήματα για την οικονομική επιβίωση των δήμων παραμένουν σε ισχυρή ισχύ και αφορούν την χωρίς όρους εφαρμογή του Ν. 3852/2010, την αμεση έναρξη διαπραγματεύσεων για τα παρακρατηθέντα νέας γενιάς και  ειδική γραμμή στο ΠΔΕ για δημοτικά έργα πρόληψης φυσικών καταστροφών.

Πηγή
Author: Ουρανία Σούλτη